Integratie nieuwkomers gaat gepaard met arbeidsparticipatie.

Hoe kunnen nieuwkomers sneller integreren? Lees hoe de problemen van het inburgeringsbeleid kunnen worden opgelost. 

De effecten van het inburgeringsbeleid

Een nieuw inburgeringsbeleid moest de problemen van de langzame integratie oplossen. Maar nog blijft de integratie van vluchtelingen beneden gewenst niveau. Hoe kunnen nieuwkomers sneller integreren? En hoe kan arbeidsparticipatie daarbij helpen?

In januari 2022 ging de nieuwe inburgeringswet in, die veel van de knelpunten van het vorige inburgeringsbeleid weg moest nemen, zoals een langzaam op gang komende arbeidsparticipatie en doorstroom van asielzoekerscentra naar een woning.

Een jaar later laat de effectiviteit van de ambitieuze wet, die een snellere integratie beloofde, veel te wensen over. In diverse media wordt bericht dat gemeenten zeker ‘knelpunten’ in de wet zien. De belofte dat deze wet het onder meer mogelijk maakt om sneller het inburgeringstraject te doorlopen lijkt nog niet ingelost. Dit komt onder andere door meer verantwoordelijkheid bij de gemeenten en een hogere taalnorm. Daarnaast blijkt dat de verwachte 10 weken voor het voltooien van Plan Inburgering en Participatie, dat per nieuwkomer wordt opgesteld waarna de inburgering kan beginnen, in de praktijk vaak niet haalbaar is. 

In de nieuwe wet wordt er meer nadruk op gemeenten gelegd, die asielzoekers zo snel mogelijk moeten laten inburgeren. Cijfers van het ministerie van Sociale Zaken ‘lijken erop te duiden dat inburgeringsplichtigen later starten met hun inburgering dan gehoopt’. Andere omstandigheden maken het ook moeilijk om aan het nieuwe beleid te voldoen. Zo zijn er te weinig taaldocenten en blijven asielzoekers te lang in het azc waardoor gemeenten moeilijker kunnen helpen met de inburgering. In onderzoeken komt een duidelijk beeld naar voren: ‘’hoe langer in de opvang, des te ongunstiger de gevolgen voor onder meer de mentale gezondheid, de Nederlandse taalbeheersing en de arbeidsmarktpositie van statushouders.’’ Helaas voldoet de realiteit nog niet aan de verwachtingen en beloftes van het nieuwe beleid, waardoor de arbeidsparticipatie laag blijft. Terwijl dit juist een essentieel onderdeel is voor een goede integratie.

Arbeidsmarktpositie blijft zorgelijk

Het nieuwe beleid biedt dus, vooralsnog, geen snellere inburgering en arbeidsparticipatie. Eind 2021 publiceerde het Sociaal Cultureel Planbureau een analyse van het op statushouders gerichte beleid, als afsluiting van een meerjarig onderzoeksprogramma naar de positie en leefsituatie van statushouders die zich sinds 2014 in Nederland vestigden. Hierin schrijven de auteurs dat ‘’de arbeidsparticipatie van statushouders de afgelopen jaren maar heel langzaam op gang gekomen is’’ en dat ‘’de arbeidsmarktpositie van statushouders zorgelijk blijft.’’ Verder noemen ze het zorgelijk ‘’dat de toename van de arbeidsparticipatie zich overwegend heeft voorgedaan in kleine en tijdelijke banen. Van de werkende statushouders is 73% in deeltijd werkzaam en heeft 84% een tijdelijk contract. De arbeidsmarktpositie is niet stabiel en het inkomen uit arbeid is vaak lager dan de uitkering.’’

Het SCP geeft aan dat ‘’in vergelijking met een aantal jaren geleden, het gevoel van urgentie voor de arbeidsmarktintegratie van statushouders meer naar de achtergrond lijkt te zijn verdwenen.’’ De verbetering van de arbeidsmarktpositie blijft een belangrijke beleidsopgave en in de nieuwe wet ligt het accent beduidend meer op participatie, waarbij het leren van de taal gepaard gaat met werk of onderwijs.

Arbeidsparticipatie werkt aan integratie

Door samenwerkingen met o.a. gemeente Amsterdam hebben we met Motopp veel statushouders getraind in de Nederlandse werkcultuur en taal. Ze volgen een intensieve training van 3 maanden, waar zij opgeleid worden tot IT-specialist, maar ook aan hun soft skills werken, een persoonlijke carrièrecoach krijgen en een netwerk opbouwen. Het bezig zijn met jezelf ontwikkelen en nieuwe vaardigheden leren heeft een positieve invloed op de mentale gesteldheid van een statushouder. De lange wachttijden in azc’s of werkloos thuis zitten hebben een averechts effect. 

Na het doorlopen van de training kon het grootste gedeelte van hen aan de slag bij een bedrijf, met een baan voor de lange termijn die strookt met hun talent, interesse en vaardigheden. Door zelf in voldoende inkomen te voorzien, niet afhankelijk te zijn van een uitkering en een uitdagende baan te hebben, wordt het gevoel van eigenwaarde versterkt. Al lerend en werkend worden zij de Nederlandse taal machtig. Op deze manier kunnen statushouders sneller integreren in de Nederlandse maatschappij. Doordat zij als volwaardig lid van de maatschappij meedraaien is er ook minder druk op het asielsysteem.

Uit deze samenwerking blijkt dat statushouders snel succesvol kunnen integreren, mits zij de juiste begeleiding hierbij krijgen. Wij hopen dat het nieuwe beleid snel effect gaat hebben en wij door nog meer samenwerkingen met gemeenten hierbij kunnen helpen.

Ook interesse om een Motopper een baan te bieden?